Блэйк Джонстан пабіў сусветны рэкорд працягласці сёрфінгу на дошцы ў моры і сабраў 240 тыс долараў.
Джонстан практычна без перапынку займаўся сёрфінгам на працягу 30 гадзін і 11 хвілін – і пабіў сусветны рэкорд, паведамляе BBC. Усталёўваючы рэкорд на адным з пляжаў Сіднэя 40-гадовы прафесійны серфінгіст “асядлаў” больш за 600 хваляў.
На шляху да рэкорду Джонстана было шмат перашкод і рызык, у тым ліку слепата ад салёнай вады, заражэнне вушэй, абязводжванне, а таксама пазбаўленне сну, пераахаладжэнне, напады акул і ўкусы медуз.
Джонстан вырашыў усталяваць рэкорд, каб сабраць сродкі для дабрачыннай арганізацыі, якая заснавана ў памяць алімпійскага сноўбардыста Алекса “Чампі” Пуліне, які ў 2020 годзе патануў ля ўзбярэжжа Аўстраліі, калі займаўся падводным паляваннем.
У выніку марафонскага заплыву спартсмен сабраў 240 тысяч аўстралійскіх долараў на дабрачыннасць (больш за 160 тысяч долараў ЗША). Ён таксама падтрымлівае дабрачынныя арганізацыі, якія дапамагаюць людзям з псіхічнымі захворваннямі.
Першы падобны заплыў праходзіў у 2013 годзе, але пасля 2019 года яны былі забароненыя ў Аўстраліі з-за пандэміі каранавіруса.
Сёлетняе мерапрыемства сабрала ў бухце Сіднэя каля 1 300 аголеных плыўцоў, і гэтага аказалася недастаткова, каб пабіць рэкорд самага масавага заплыву нудыстаў. У 2018 годзе ірландцы паставілі рэкорд – адразу 2 505 аголеных жанчын прынялі ўдзел у заплыве Irish Strip and Dip.
Сёлетні аўстралійскі заплыў Sydney Skinny быў часткай супрацоўніцтва з дабрачыннай арганізацыяй Skin Check Champions, каб дапамагчы павысіць дасведчанасць аб важнасці праверак на рак скуры.
Сярод аголеных купальшчыц была Кейсі Берджэс, былая ўдзельніца дзіцячага музычнага гурта Hi-5. Яна плавала ад імя членаў сваёй сям’і, якія змагаліся з ракам скуры і меланомай.
– Рак скуры незлічоную колькасць разоў узрушваў мой свет… вось чаму я плаваю. – расказала яна выданню Guardian.
Заснавальніца і арганізатар Sydney Skinny Таня Тэйлар распавяла, што мерапрыемства было распрацавана, каб вывесці людзей з зоны камфорту і заахвоціць іх абняць сваё цела. Аголеныя плыўцы ў Sydney Skinny маглі выбраць дзве даўжыні: 300 або 900 метраў.
– Мы ўсе смяяліся, і на працягу ўсяго заплывы казалі: «Як гэта дзіўна?» – дзяліліся ўражаннямі ўдзельнікі мерапрыемства.
Па ёй можна прасачыць, як змянялася Зямля за апошнія 100 мільёнаў год.
Навукоўцы аўстралійскага ўніверсітэта Сіднэя склалі самую падрабязную мадэль геалагічных змен Зямлі пад назвай “Перспектыва Элерса” – паведамляе часопіс Science.
На відэа вучоныя паказалі, як ландшафт Зямлі мяняўся за апошнія 100 мільёнаў гадоў: ад змены ўзроўню Сусветнага акіяна да руху тэктанічных пліт.
На мадэлі ўлічаны такія фактары, як змена клімату і розныя прыродныя з’явы, у тым ліку, вывяржэнне вулканаў, землятрусы.
На двух прадстаўленых відэа бачна, як перасоўваюцца кантыненты, мяняюцца рэчышчы, перамяшчаюцца тэктанічныя пліты.
Створаная мадэль у далейшым можа дапамагчы зразумець, як паверхня Зямлі будзе рэагаваць на змяненне клімату і тэктанічныя сілы, і вылічыць яшчэ толькі маючыя адбыцца змены планеты.
Сусветны дзень барацьбы супраць раку (World Cancer Day, з 2000 года). Устаноўлены Міжнародным саюзам па змаганні з анкалагічнымі захворваннямі (UICC).
Галоўная мэта – павышэнне дасведчанасці жыхароў планеты пра рак як адно з самых цяжкіх захворванняў сучаснасці, прыцягненне ўвагі грамадскасці да яго папярэджання, выяўлення і лячэння.
Анкалогія выходзіць у Беларусі на першыя пазіцыі ў структуры прычынаў смяротнасці. І ў гэтым «вінаватыя» кардыёлагі. Іх поспехі ў барацьбе са смяротнасцю ад сардэчна-сасудзiстых захворванняў прывялі да павелічэння працягласці жыцця і істотнага старэння насельніцтва. А рак – гэта перш за ўсё доля людзей сталага ўзросту. Адпаведна, сталых больш, захваральнасць вышэйшая.
У 2019 было выяўлена 54 000 новых выпадкаў злаякасных новаўтварэнняў (у 2018 годзе – 53 000). Гэтая лічба штогод павялічваецца на 1 000 выпадкаў. Выключэннем сталі 2020-2021 гады, што звязана з пандэміяй COVID-19.
У Беларусі дзейнічае 14 цэнтраў дыягностыкі і лячэння анкалагічных захворванняў.
1515 год. Нарадзіўся Мікалай Радзівіл Чорны.
Вялікалітоўскі дзяржаўны, палітычны, культурны і рэлігійны дзеяч, князь Свяшчэннай Рымскай імперыі, магнат. Мянушку «Чорны» атрымаў з-за колеру сваёй барады, чым адрозніваўся ад свайго стрыечнага брата Мікалая Радзівіла Рудога (адпаведна, з рудой барадой).
Удзельнік вайны з Масковіяй 1534-1537 гадоў. Узначальваў Раду ВКЛ і соймы, канцлер ВКЛ, ваявода Віленскі.
Выступаў за суверэннасць ВКЛ у саюзе з Польшчай, спрыяў уключэнню Лівонскага ордэна ў склад ВКЛ, узначальваў правядзенне аграрнай рэформы – валочнай памеры.
Першым з магнатаў прыняў Рэфармацыю, прапагандаваў кальвінізм у ВКЛ, апекваў друкарні ў Нясвіжы і пры Берасцейскім зборы – у апошняй выйшла «Радзівілаўская Біблія».
Памёр 29 мая 1565 года.
1746 год. Нарадзіўся Тадэвуш Касцюшка.
Ваенны і грамадскі дзеяч, лідар нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 года ў Рэчы Паспалітай. Удзельнік вайны за незалежнасць ЗША, брыгадны генерал. Ганаровы грамадзянін Францыі.
Адзін з першых афіцэраў-іншаземцаў, які атрымаў з рук Дж. Вашынгтана ордэн Цынцынаці.
Сябе называў літвінам.
Памёр 15 кастрычніка 1817 года. У 1818 годзе яго цела было перавезена ў Кракаў, у 1819 змешчана ў склеп Сабора Святых Станіслава і Вацлава, пантэоне польскіх каралёў і нацыянальных герояў. Унутраныя органы былі асобна пахаваныя на могілках каля швейцарскага Золатурна, а сэрца ў 1927 годзе было перавезена ў капліцу варшаўскага Каралеўскага палаца.
Памяць пра яго захоўваецца ў легендах, паданнях і песнях беларусаў.
У гонар героя названы самая высокая гара ў Аўстраліі, востраў на Алясцы, акруга штата Індыяна, горад у ЗША, тысячы вуліц, плошчаў іншыя аб’ектаў у шматлікіх гарадах Польшчы, ЗША, Беларусі, Швейцарыі, Францыі.
У Мерачоўшчыне дзейнічае сядзіба-музей.
12-13 кастрычніка 1943 года прыняла першы бой пад Леніна Горацкага раёна 1-я пяхотная дывізія імя Тадэвуша Касцюшкі.
У пачатку 1990-х гадоў Вярхоўны Савет Беларусі разглядаў магчымасць заснавання ордэна імя Тадэвуша Касцюшкі.
1808 год. У фальварку Панюшкавічы (зараз – Бабруйскі раён) нарадзіўся Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч.
Беларускі паэт і драматург, тэатральны крытык. Заснавальнік нацыянальнай драматургіі, тэатра, першы класік новай беларускай літаратуры.
Пляменік і выхаванец магілёўскага біскупа Станіслава Богуш-Сестранцэвіча.
Падчас паўстання 1863–1864 гадоў арыштоўваўся за распаўсюджванні «шкодных для ўрада» ідэй, да самай смерці быў пад наглядам паліцыі. Яго дачка Каміла за сувязь з паўстанцамі была выслана ў Сібір.
Шмат падарожнічаў па Беларусі, Літве, Польшчы, Украіне. Сябраваў з кампазітарам С. Манюшкам. Валодаў некалькімі мовамі, выдатна ведаў беларускую вусна-паэтычную творчасць.
Пісаў па-беларуску і па-польску. Выступаў як драматург і акцёр.
Аўтар оперных лібрэта, драмы «Сялянка» («Ідылія»), у якіх сяляне гавораць па-беларуску, паэтычных твораў, аповесцей, камедый «Пінская шляхта» і «Залёты».
Распрацоўваў новыя жанравыя формы – вершаванае апавяданне і аповесць, баладу.
Арганізатар тэатральнай трупы – першага беларускага тэатра (1840-1852), які выступаў у фальварку Люцынка, у Мінску, Бабруйску, Глуску і іншых месцах, пакуль не быў забаронены ўладамі (паказваліся спектаклі нелегальна да 1856 года).
Імя класіка носяць вуліца ў Мінску, Магілёўскі абласны тэатр драмы і камедыі ў Бабруйску, тэатральная прэмія, Міжнародны фестываль нацыянальнай драматургіі.
У Мінску ў 2016 годзе адкрыты помнік кампазітару С. Манюшку і В. Дуніну-Марцінкевічу.
1856 год. Навуковай грамадскасці ўпершыню прадставілі неандэртальца.
Парэшткі былі знойдзены ў даліне Неандэрталь у Нямеччыне. Ён жыў каля 150 000 гадоў назад. Меў аб’ём мозгу, блізкі да сучаснага чалавека, але таксама меў спусцісты лоб і надброўныя дугі, нізкую чарапную каробку. У неандэртальцаў упершыню былі знойдзены рытуальныя пахаванні трупаў. І менавіта неандэртальцы пачалі першымі класці памерлым кветкі, ежу, цацкі. Яны зайгралі першую на Зямлі мелодыю на флейце пра што сведчыць знаходка музычнага інструмента з сцегнавой косткі пячорнага мядзведзя з чатырма прасвідраванымі адтулінамі.
Доўгі час лічылася, што неандэртальцы папярэднічалі з’яўленню чалавека сучаснага тыпу, краманьёнцамі. Але высветлілася, што генетычнае разыходжанне паміж сучаснымі людзьмі і неандэртальцамі складае 500 000 гадоў. Некаторы час жылі адначасова з краманьёнцамі.
1878 год. Нарадзіўся Дарафей Бохан.
Беларускі і рускі журналіст, паэт, празаік, перакладчык, крытык.
Удзельнік палітычнай дэманстрацыі ў Пецярбургу, публікацый антыўрадавых матэрыялаў, за што быў у 1907 годзе асуджаны Віленскай судовай палатай на 8 месяцаў турмы і звольнены з войска – штабс-капітан артылерыі.
У 1919-1920 гадах працаваў у Наркамасветы БССР. З 1920 года жыў у Вільні, актыўны ўдзельнік літаратурнага жыцця.
Супрацоўнічаў з дзясяткам беларускіх газет, выступаў з рэгулярнымі аглядамі польскага друку і літаратуры.
Аўтар кніг «Мінскія паданні і легенды», «Адам Міцкевіч. Біяграфічны нарыс», «Дванаццатая кніга (Пра паэзію Ігара Севяраніна)», аповесцей, паэм, зборнікаў паэтычных твораў, артыкулаў пра беларускую, рускую, польскую літаратуру, фельетонаў.
Перакладаў на рускую мову польскую, чэшскую, літоўскую паэзію. Аўтар перакладу «Слова пра паход Ігараў» на сучасную рускую мову. З беларускай мовы перакладаў творы Янкі Купалы, Н. Арсенневай.
У 1939 годзе арыштаваны НКУС і сасланы ў Сібір, дзе ўступіў у польскую армію Андэрса.
Памёр у 1942 годзе ў Тэгеране.
1887 год. Нарадзіўся Фабіян Шантыр.
Беларускі пісьменнік, публіцыст, паэт, перакладчык, грамадскі і дзяржаўны дзеяч. Грамадзянскі муж Зоські Верас, з ёю меў агульнага сына Антона.
Удзельнік рэвалюцыйнага і нацыянальнага руху. У Першую Сусветную вайну служыў наглядчыкам палявога шпіталя ў Бабруйску.
Член Беларускага нацыянальнага камітэта, Цэнтральнай рады беларускіх арганізацый і партый.
Супрацоўнік Слуцкага ваенкамату, загадчык Смаленскага аддзялення Белнацкама, камісар па нацыянальных справах Часовага ўрада БССР, супрацоўнік Мінскага губернскага ваеннага камісарыята і Асобай харчовай камісіі Заходняга фронту. Падаў у адстаўку ў знак пратэсту супраць тэрытарыяльнага падзелу БССР. Арыштаваны 29 мая 1920 года і расстраляны.
Друкаваўся ў газетах «Наша ніве», «Дзянніца», удзельнічаў у выданні газеты «Савецкая Беларусь». Аўтар празаічных абразкоў-імпрэсій, апавяданняў, вершаў, публіцыстычных артыкулаў, перакладаў.
1929 год. Нарадзіўся Лявон Баразна.
Беларускі мастак дэкаратыўна-ўжытковага мастацтва, даследчык культуры, актывіст захавання гісторыка-культурнай спадчыны.
У Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце разам Зянонам Пазняком стварыў суполку «Аматары беларускага мастацтва», выступаў у абарону вуліцы Няміга. Ладзіў экскурсіі па старым Мінску, этнаграфічныя экспедыцыі.
Блізкі сябар Ул. Караткевіча.
15 жніўня 1972 года ўвечары Баразна ішоў у сваю майстэрню каля кінатэатра “Перамога” і заступіўся за жанчыну, да якой прычапіліся два хуліганы. Пачалася штурханіна, Баразну ўдарылі нажом у сэрца. Дзяўчына раптоўна знікла. Забойцу і ягонага брата знайшлі, прысудзілі 5 і 8 год турмы. Яны аказаліся сынамі палкоўніка КДБ М. Золатава – начальніка аховы Дома ўрада. Неўзабаве пасля суду іх амніставалі.
Спакою Баразне не далі і пасля смерці. Яго пахаванню замінала міліцыя.
1934 год. Нарадзіўся Арсень Ліс.
Беларускі пісьменнік, літаратуразнавец, фалькларыст. Доктар філалагічных навук.
Настаўнічаў, працаваў рэдактарам Дзяржвыдавецтва БССР, у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН БССР.
Даследаваў фальклор, літаратуру, краязнаўства, гісторыю і перыядычны друк Заходняй Беларусі, жыццё і дзейнасць беларускага нацыянальна-вызваленчага руху, гісторыю культуры.
Адзін з укладальнікаў, аўтар уступных артыкулаў і каментарыяў шматтомнага акадэмічнага збору «Беларуская народная творчасць», актыўны аўтар універсальнай і галіновых беларускіх энцыклапедый, аўтар і суаўтар падручнікаў для ВНУ.
Аўтар шматлікіх манаграфій, у тым ліку «Браніслаў Тарашкевіч», «Мікола Шчакаціхін: Хараство непазнанай зямлі», «Пётра Сергіевіч», «Вечны вандроўнік: нарыс пра мастака Язэпа Драздовіча», кнігі «Цяжкая дарога свабоды», нарысаў пра творчасць мастакоў, навукоўцаў. ,
Аўтар і сааўтар сцэнарыяў дакументальных фільмаў пра Р. Шырму, М. Гарэцкага, Б. Тарашкевіча, А. Смоліча, А. Уласава, М. Доўнар-Запольскага. Занесены ў беларускую Кнігу гонару «Рупліўцы твае, Беларусь».
Памёр 28 мая 2018 года.
1931 год. Застрэліўся Усевалад Ігнатоўскі.
Беларускі грамадскі дзеяч, гісторык. Першы прэзідэнт Беларускай акадэміі навук (1928-1931). Акадэмік Беларускай і Усеўкраінскай акадэмій навук.
Займаўся рэвалюцыйнай дзейнасцю. Працаваў Членам Часовага ваенна-рэвалюцыйнага камітэта ССРБ, наркамам земляробства, асветы, членам Прэзідыума ЦВК БССР (1920-1930), прафесарам БДУ, старшынёй Інбелкульта, першым прэзідэнтам Акадэміі навук і дырэктарам Інстытута гісторыі.
Актыўны распрацоўшчык палітыкі беларусізацыі, барацьбіт за ўзбуйненне БССР. Увёў новую перыядызацыю гісторыі Беларусі.
У 1930 годзе патрапіў пад рэпрэсіі, зняты з паста Прэзідэнта Акадэміі навук.
Выклікаўся на допыты ў ДПУ. Пасля аднаго з іх скончыў жыццё самагубствам. Паводле другой версіі быў застрэлены супрацоўнікамі ДПУ ў сваім доме.
Яго імя носіць Камянецкая цэнтральная раённая бібліятэка, на будынку якой устаноўлена мемарыяльная дошка.
1938 год. Памёр Алесь Гурло.
Беларускі паэт, празаік, перакладчык, лінгвіст.
У Першую сусветную вайну служыў на Балтыйскім флоце, быў цяжка паранены. Удзельнік Лютаўскай і Кастрычніцкай рэвалюцый, Грамадзянскай вайны.
Працаваў у Наркамаце асветы БССР, газеце «Савецкая Беларусь», у тэрміналагічнай камісіі Інбелкульта, у Інстытуце мовы акадэміі навук.
Браў удзел у стварэнні тэрміналагічных слоўнікаў; падрыхтаваў і выдаў слоўнік «Тэхнічная тэрміналогія», рыхтаваў слоўнік краўцоўскай мовы Капыля і краёвы слоўнік Капыльшчыны.
Аўтар вершаў, драм, 5 зборнікаў паэзіі, перакладаў на беларускую мову твораў рускіх і ўкраінскіх пісьменнікаў. Арыштаваны ДПУ у 1930 годзе, у 1931 годзе высланы ў Самару на 5 гадоў.
1950 год. Памёр ураджэнец Беларусі Ян Булгак.
Фотамастак, краязнавец і этнограф.
Віленскі майстар мастацкай краязнаўчай фатаграфіі, «бацька польскай фатаграфіі», адзін з піянераў польскай мастацкай фатаграфіі.
Яго творчасць лічыцца часткай супольнай культурнай спадчыны Беларусі, Літвы і Польшчы.
1978 год. Памёр ураджэнец в. Саматэвічы Касцюковіцкага раёна Аркадзь Куляшоў.
Беларускі пісьменнік. Народны паэт Беларусі. Заслужаны работнік культуры Украіны.
Першы яго верш быў надрукаваны ў клімавіцкай раённай газеце ў 12-гадовым узросце. У 14 гадоў напісаў верш «Алеся», які пазней стаў песняй на музыку І. Лучанка ў рэпертуары «Песняроў».
Вучыўся ў Мсціслаўскі педтэхнікуме, Беларускім педінстытуце.
Працаваў у рэдакцыі газеты «Чырвоная змена», на Беларускім радыё, у Саюзе пісьменнікаў, у армейскай газеце «Знамя Советов», служыў у Беларускім штабе партызанскага руху (1943-1945).
Пасля вайны працаваў у газеце «Літаратура і мастацтва», на кінастудыі «Беларусьфільм».
Аўтар вершаў, многіх дзясяткаў кніг паэзіі, зборнікаў, паэм, балад, Збораў твораў у 2-х, 4-х, 5-ці тамах.
Сааўтар сцэнарыяў фільмаў «Чырвонае лісце», «Першыя выпрабаванні» (па трылогіі Якуба Коласа «На ростанях») і «Запомнім гэты дзень».
Перакладчык твораў Г. Лангфела, Г. Эрыксана, А. Пушкіна, С. Ясеніна, Т. Шаўчэнкі, У. Маякоўскага, А. Твардоўскага, М. Ісакоўскага і шматлікіх іншых.
Лаўрэат Дзвух Дзяржаўнай прэміі СССР за паэмы «Сцяг брыгады», «Новае рэчышча», Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы за пераклады вершаў і паэм М. Лермантава, «Энеіды» І. Катлярэўскага і «Спева аб Гаяваце» Г. Лангфела, прэміі Ленінскага камсамола Беларусі.
Імя паэта носяць вуліцы ў Мінску і ў Магілёве, Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт. Працуе Літаратурны музей А. Куляшова, устаноўлена Літаратурная прэмія імя А.Куляшова.
Беларуска Арына Сабаленка і расіянка Алена Рыбакіна, якая прадстаўляе Казахстан, упершыню прабіліся ў фінал Australian Open. У напружанай барацьбе паказаўшы характар перамагла беларуская спартсменка.
Да фіналу Сабаленка ў 2023 годзе не прайграла ніводнага матчу і не прайграла ніводнага сэта. Яна мела перад матчам паказчык перамог над Рыбакінай з лікам 4:0. Тым не менш, многія эксперты лічылі, што Рыбакіна будзе мець перавагу ў іх доўгачаканай разборцы.
Да 2023 года ў Мельбурне Рыбакіна ніколі не праходзіла далей трэцяга раўнда, але ў адрозненне ад сваёй суперніцы казахстанская спартсменка адчула смак поспеху ў адзіночным разрадзе Вялікага шлема на Уімблдоне ў 2022 годзе. Вопыт Алены Рыбакінай і павінен быў даць ёй перавагу ў фінале Australian Open.
23-гадовая Алена Рыбакіна абыграла ў паўфінале двухразовую чэмпіёнку Australian Open беларуску Вікторыю Азаранку ў двух сэтах. Казашка выйграла ў першым сэце ў Азаранкі, змагла ўтрымаць падачу пры ліку 0-40 пры ліку 5-5, а затым выйграла тайм-брэйк. У другім сэце зрабіўшы тры брэйкі яна замацавала перамогу.
Сабаленка гуляла ў сваім першым у гісторыі адзіночным фінале на буйных турнірах, але яна выйграла парны разрад разам з партнёркай Эліз Мертэнс у 2021 годзе і выходзіць у фінал адзіночнага разраду ў гэтым годзе з серыяй з дзесяці перамог. Беларуска ў 2023 годзе не прайграла ніводнага матчу і нават не прайграла сэта.
У паўфінале Сабаленка дзякуючы «добрай генетыцы» прадэманстравала ашаламляльную моц у сваёй паўфінальнай перамозе на Australian Open над Магдай Лінет. Пасля матчу Арына сказала, што спакой быў ключом да яе выхаду ў першы фінал турніру Вялікага шлема ў адзіночным разрадзе. Пятая сеяная зрабіла шэсць эйсаў і 33 вінеры на шляху да пераканаўчай перамогі над Лінет з лікам 7-6 (7-1) 6-2.
Сам фінал выдаўся напружаным. Нервы падводзілі спартсменак. Першай саўладала з эмоцыямі Рыбакіна – 6:4. У другім сэце Сабаленка ўзяла рэванш, лік 6:3 на карысць Арыны.
У рашаючым сэце беларуска выйграла 6:4! У рашаючым розыгрышы Арына 4 разы падавала на фінал, але ён ёй не даваўся. І толькі затым яна атрымала даўгачаканы кубак Вялікага шлема.
Нагадаем, што ў сезоне ёсць чатыры галоўных турніра, і першы з іх выйграла беларуска праўда пад нейтральным сцягам.
Пасля інцыдэнту ў першы дзень адкрытага чэмпіяната Аўстраліі па тэнісе арганізатары забаранілі сцяг Беларусі з-за паводзін балельшчыкаў Расіі.
У чэмпіянаце Аўстраліі расіяне і беларусы прымаюць удзел “на ўмовах нейтралітэту” – без указання краіны, а таксама без сцяга і гімна. А вось заўзятарам з Беларусі і Расіі першапачаткова было дазволена прыносіць сцягі, але пры ўмове, што не будзе парушэнняў і правакацый.
У першы ж дзень турніру расійскі сцяг з’явіўся на трыбунах падчас матчу паміж расіянкай Камілай Рахімавай і ўкраінкай Кацярынай Байндль. Украінскія фанаты сцвярджаюць, што ўкраінскую тэнісістку правакавалі і дражнілі, пасля чаго яны выклікалі ахоўніка і паліцыю. Расійскія заўзятары даказваюць, што проста падтрымлівалі суайчынніцу.
Амбасадар Украіны ў Аўстраліі заклікаў арганізатараў выконваць умовы нейтральнага сцяга для расіян і беларусаў. А некаторыя ўкраінскія тэнісісты заявілі, што не будуць паціскаць руку спартсменам з Расіі і Беларусі, калі яны рашуча не асудзілі дзеянні сваіх урадаў, а простай фармулёўкі “мы не хочам вайны” недастаткова. Бо такая фармулёўка двухсэнсоўная, яна не асуджае агрэсара і сцвярджае, што ўкраінцы таксама нібыта хочуць вайны.
Пасля інцыдэнту татальная забарона на выкарыстанне сцягоў Расіі і Беларусі адразу ўступіла ў сілу – кажуць арганізатары турніру.
1581 год. Пінск атрымаў герб«у чырвоным полі шчыта залаты лук са стралой і нацягнутай цецівой».
Пінск – сталіца Палесся, тут знаходзяцца 44 значных гістарычна-культурных помніка і жыве 125 000 чалавек. Вядомы з 1097 года. Быў цэнтрам княства, вобласці (1939-1954), меў Магдэбурсгскае права.
А. Блок параўноўваў яго з Кіцеж-градам. Тут заснавана першая ў Беларусі аптэка (1561).
Буйны транспартны вузел, рачны порт. Працуюць важныя прамысловыя прадпрыемствы: адзіны ў Беларусі суднабудаўніча–суднарамонтны завод (тут пабудаваны цеплаход “Магілёў”), “Кузлітмаш”, “Амкадор-Пінск”, хімкамбінат, “Пінскдрэў” і іншыя. Дзейнічаюць Палескі драматычны тэатр, Музей Беларускага Палесся, Палескі ўніверсітэт, вышэйшая духоўная семінарыя імя Святога Тамаша Аквінскага.
1591 год. Мінск атрымаў герб “небаўзяцце панныМарыі».
Да 29 ліпеня 1939 года меў назву Менск. Вядомы з 1067 года. Сталіца Беларусі (з 8 студзеня 1919 года), двухмільённы горад, самы вялікі прамысловы, навуковы, культурна-грамадскі, спартыўна-турыстычны цэнтр краіны.
1888 год. Нарадзіўся Язэп Каранеўскі.
Беларускі дзяржаўны дзеяч, педагог, другі рэктар БДУ (1929-1931). Правадзейны сябра Інбелкульта.
Працаваў у Менскім настаўніцкім інстытуце, у грамадска-палітычнай арганізацыі «Маладая Беларусь», школьным інспектарам і выкладчыкам геаграфіі ў Менскай беларускай гімназіі, намеснікам наркама асветы, дырэктарам педтэхнікума. Займаўся арганізацыяй БДУ, праваднік масавай беларусізацыі.
У 1931 годзе пераехаў у Маскву. 15 ліпеня 1937 года арыштаваны НКУС і перавезены ў Менск. 28 кастрычніка прыгавораны да вышэйшай меры пакарання і на другі дзень расстраляны.
1906 год. Нарадзіўся Язэп Малецкі.
Беларускі грамадскі дзеяч, рэдактар і выдавец, урач.
Скончыў Віленскі ўніверсітэт. Прымаў удзел у беларускім культурным і нацыянальным руху. Пад час вайны працаваў у Віленскім беларускім камітэце ў Гродна, кіраваў медыцынскай школай у Баранавічах, быў намеснікам прэзідэнта Беларускай Цэнтральнай Рады.
У Германіі арганізаваў «Аб’яднанне беларускіх лекараў на чужыне», рэдагаваў часопіс «Медычная думка». У Аўстраліі быў старшынёй Беларускага аб’яднання ў Новым Паўднёвым Уэльсе, удзельнікам выдання месячніка «Новае жыццё ў Сіднэі», дырэктарам Беларускага культурна-грамадскага клуба ў Сіднэі, старшынёй аўстралійскага сектара Рады БНР, Федэральнай рады беларускіх арганізацый у Аўстраліі.
Аўтар мемуараў «Пад знакам Пагоні», медыцынскіх публіцыстычных артыкулаў.
Памёр 6 чэрвеня 1982 года ў Сіднэі.
1936 год. Заснавана добраахвотнае спартыўнае таварыства “Лакаматыў”.
Мэта – паўсядзённая праца па аздараўленні чыгуначнікаў і членаў іх сем’яў.
Пры старшыні “Лакаматыва” Беларускай чыгункі Вікенціі Раманоўскім (1964-1994) было створана 12 дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ – больш, чым на Маскоўскай і Кастрычніцкай магістралях.
Больш за 32 выхаванцы таварыства сталі чэмпіёнамі і прызёрамі СССР, Еўропы, свету і Алімпійскіх гульняў. Сярод іх такія вядомыя спартсмены, як М. Кіраў, Н. Марыненка, С. Блоцкі, А. Бліняеў, М. Дамаросаў, А. Неўскі, І. Сумнікаў.
У 1994 годзе “Лакаматыў” стаў Дарожным фізкультурна-спартыўным камбінатам, у 2014 годзе ў кожным аддзяленні чыгункі былі створаны культурна-спартыўныя цэнтры (у Гомелі – Культурна-спартыўны комплекс).
Вялікі ўклад у развіццё спорту ўнеслі спартсмены Магілёўскага аддзялення чыгункі Таццяна Жукава і Валерый Палаўчэня.
Заўзятарам вядомая хакейная дружына «Лакаматыў-Орша».
Спарткомлексы «Лакаматыва» працуюць на ўсіх чыгуначных вузлах, у тым ліку ў Крычаве, Бабруйску, Магілёве, Асіповічах.
Культурна-спартыўны цэнтр “Лакаматыў”, Магілёў
1941 год. Нарадзіўся Уладзімір Мулявін.
Беларускі артыст, спявак, кампазітар, народны артыст БССР і СССР, Заслужаны дзеяч культуры Польшчы, заснавальнік і мастацкі кіраўнік ансамбля «Песняры».
Працаваў у Беларускай дзяржаўнай філармоніі, у ансамблі Беларускай ваеннай акругі. Стварыў ВІА «Лявоны» (1968), які ў 1970 годзе змяніў назву на «Песняры».
У 1976 годзе гастраляваў з «Песнярамі» у ЗША разам з амерыканскай кантры-групай «Нью Крысці Мінстрэлс».
У яго творчай дзейнасці своеасаблівае выканальніцкае майстэрства спалучалася з глыбокім веданнем народнай песеннай творчасці, захаваннем і ўзбагачэннем яе лепшых традыцый. Аўтар шматлікіх апрацовак беларускіх народных песень, якія вызначылі стыль і творчую накіраванасць ансамбля, арганічна спалучаюць стылістыку беларускай народнай песеннасці і эстраднай музыкі.
Узнагароджаны медалём і ордэнам Францыска Скарыны.
14 мая 2002 года трапіў у аўтакатастрофу, 26 студзеня 2003 года памёр у Маскве ў шпіталі імя Бурдэнкі.
1959 год. Нарадзілася Вераніка Чаркасава.
Беларуская журналістка.
Працавала на беларускім тэлебачанні, у газеце «Голас Радзімы», у незалежных выданнях: «Имя», «Белорусская деловая газета», «Наша Свабода», «БелГазета», «Салідарнасць».
Праводзіла журналісцкія даследаванні, пісала на сацыяльныя тэмы, напісала некалькі артыкулаў на тэму незаконнага гандлю зброяй паміж Беларуссю і Іракам.
Займалася дакументалістыкай. Самыя знакамітыя дакументальныя фільмы — пра М. Багдановіча, С. Мяржынскага, А. Чаркасава. Пэўны час працавала над праграмай «Крок».
20 кастрычніка 2004 года была забітая ва ўласнай кватэры ў Мінску. Забойца нанёс каля 20 нажавых удараў.
Праходзіў з 12 па 19 студзеня. Паводле яго дадзеных у БССР жыло 10 200 200 чалавек.
Насельніцтва Магілёўскай вобласці склала 1 297 800 чалавек, па асобных гарадах (тысяч чалавек):
Асіповічы – 34,0,
Бялынічы – 6,6,
Бабруйск – 221,0,
Быхаў – 20,0,
Глуск – 8,6,
Дрыбін – 1,5,
Касцюковічы – 13,2,
Кіраўск – 6,7,
Клімавічы – 18,0,
Клічаў – 7,8,
Краснаполле – 6,9,
Круглае – 7,0,
Крычаў – 33,0,
Магілёў – 359,0,
Мсціслаў – 12,0,
Слаўгарад – 7,2,
Хоцімск -7,7,
Чавусы – 12,5,
Чэрыкаў – 7,7,
Шклоў – 15,0.
2000 год. Памёр Яўген Глебаў.
Беларускі кампазітар, дырыжор, педагог. Народны артыст БССР і СССР.
Кіраўнік эстрадна-сімфанічнага аркестра Дзяржтэлерадыё БССР, музычны рэдактар «Беларусьфільм», прафесар Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі.
Аўтар шмтлікіх сімфоній, балетаў, музыкі да 32 фільмаў і 40 спектакляў. Яго опера «Майстар і Маргарыта» – класіка беларускай музычнай літаратуры.
Падрыхтаваў больш за 40 вучняў, сярод якіх Л. Захлеўны, Я. Паплаўская, В. Раінчык, Э. Ханок.
Па ўспамінах В. Быкава, Глебаў доўга супраціўляўся ўступленню у КПСС, а пры прыёме не змог адказаць, у якім годзе была Кастрычніцкая рэвалюцыя.
2002 год. Памёр Яўген Кулік.
Беларускі мастак, аўтар эталона гербу «Пагоня» ў якасці дзяржаўнага герба Беларусі ў 1991-1995 гадах.
Яго майстэрня, што знаходзілася ў Мінску насупраць будынка КДБ, стала ў 1960-я гады нацыянальным асяродкамі сталіцы і атрымала назву «На паддашку».
У станковых творах распрацоўваў тэмы гісторыі і культурнай спадчыны беларускага народа: серыі «Помнікі дойлідства Гродзеншчыны», «Славутыя дзеячы гісторыі і культуры Беларусі», малюнкаў рэканструкцый «Замкі Беларусі», паводле твораў У. Караткевіча, Янкі Купалы, «Паўстанне 1863 г. на Беларусі», трыпціх «Усяслаў Чарадзей, Ефрасіння Полацкая, Лазар Богша».
Займаўся і кніжнай графікай, аформіў дзясяткі кніжак, у тым ліку «Слова аб палку Ігаравым», «Песня пра зубра» Міколы Гусоўскага.
2011 год. Ліквідавана беларуская радыёстанцыя «Аўтарадыё».
Першая незалежная радыёстанцыя ў незалежнай Беларусі, працавала ў Мінску з 7 жніўня 1992 года.
Па меркаванню музычнага крытыка Зміцера Падбярэзскага, найбольш любімая сярод беларускіх FM-станцыяў.
Ратыравала беларускую музыку, у прыватнасці такія гурты, як «N.R.M.», «Крамбамбуля», «Ляпіс Трубяцкі» і «Neuro Dubel», лідараў хіт-парадаў «Тузін Гітоў». Вядомымі вядучымі перадач на радыёстанцыі былі А. Хаменка, З. Вайцюшкевіч, Маша Яр і іншыя.
У перыяд агітацыйнай кампаніі па выбарах прэзідэнта Беларусі ў 2010 годзе радыё траслявала матэрыялы апазіцыйных кандыдатаў у прэзідэнты А. Саннікава і У. Някляева.
2018 год. Памёр Расціслаў Жмойдзяк.
Беларускі географ і картограф, прафесар, заслужаны работнік народнай адукацыі. Член-карэспандэнт Міжнароднай акадэміі навук экалогіі і бяспекі жыццядзейнасці.
З 1961 года ў БДУ прайшоў шлях ад асістэнта да прафесара, дэкана геаграфічнага факультэта (1983–1998), загадчыка кафедры геадэзіі і картаграфіі (1980–2005). Распрацоўшчык праблем картаграфавання сельскагаспадарчай вытворчасці, дынамікі сельскага рассялення, сацыяльна-эканамічнага развіцця, экалагічнага картаграфавання.
Пад яго кіраўніцтвам выдадзены атласы: “Атлас БССР”, “Атлас Рэспублікі Беларусь”, “Геаграфія Беларусi”, “Атлас геаграфіі Беларусі”, насценныя навучальныя карты, суаўтар Нацыянальнага атласа Беларусі.
10 снежня 2013 года Міжнародная федэрацыя за правы чалавека (FIDH) і праваабарончы цэнтр «Вясна» прадставілі падрабязную справаздачу на 80-ці старонках «Паўсюдныя парушэнні працоўных правоў і прымусовая праца ў Беларусі». З тых часоў сітуацыя з правамі чалавека ў краіне толькі пагоршылася.
У дакладзе Упраўлення ААН па правах чалавека канстатуюцца парушэнні правоў дзясяткаў тысяч жыхароў Беларусі. Калі пасля прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня 2020 года сотні тысяч людзей аб’ядналіся, каб мірна выказаць сваю нязгоду, у адказ на іх дзеянні адбыліся «масавыя і гвалтоўныя рэпрэсіі», якія дасягнулі небывалых маштабаў.
З мая 2020 па май 2021 года было арыштавана 37 000 чалавек. На 4 сакавіка 2022 года ў турмах заставалася да 1084 палітзняволеных. Да канца 2021 года 270 няўрадавых арганізацый былі зачыненыя, 32 журналісты былі арыштаваныя і 13 СМІ абвешчаныя «экстрэмісцкімі», 36 юрыстаў пазбавіліся сваіх ліцэнзій.
Міжнародны дзень правоў жывёл ( International Animal Rights Day, з 1998 года).
Угэты дзень абаронцы жывёл ва ўсім свеце імкнуцца данесці да людзей, што дабрыня і павага важныя для ўсіх жывых істот. Дзень адмыслова супадае з Днём правоў чалавека.
Важна разумець, што жывёлы таксама маюць тыя ж правы, што і людзі. Мэта дня – выкрыццё ўсіх формаў гвалту над жывёламі. Заснавальнікі дня заявілі, што, паколькі жывёлы не могуць галасаваць, пратэставаць або выступаць за сваю бяспеку, людзі павінны рабіць гэта за іх.
1802 год. Англійскі афіцэр Фрэнсіс Луі Баралье першым з еўрапейцаў апісаў прымяненне бумеранга абарыгенамі Аўстраліі.
Першы аўстралійскі бумеранг прывёз у Еўропу Джэймс Кук, тады яго палічылі простай дубінкай.
Падобныя да бумерангу прадметы выкарыстоўвалі людзі палеаліту і ў Еўропе, але наскальныя выявы бумерангаў, выяўленыя ў Аўстраліі – самыя старажытныя (ім 50 000 гадоў).
Акрамя таго, менавіта жыхары гэтага мацерыка прыдумалі як будзе вяртацца бумеранг да свайго гаспадара. Самы старажытны ў свеце бумеранг (20 000 гадоў) знойдзены ў Карпатах. Ён выкананы з біўня маманта.
1870 год. Нарадзіўся Фердынанд Рушчыц.
Беларускі і польскі мастак, графік, тэатральны дэкаратар і педагог.
Аказаў уплыў на далейшае развіццё жанру пейзажу ў мастацтве.
Майстра краявідаў, ён бачыў тэмы для сваіх прац у кожным фрагменце беларускай прыроды.
Працаваў над кніжнай графікай, аформіў звыш 50 кніг.
Аўтар дэкарацый для 15 тэатральных пастановак.
Палотны захоўваюцца ў музеях Польшчы, Літвы, Расіі, Беларусі, еўрапейскіх і амерыканскіх зборах.
Браў удзел у рэстраўрацыі Маці Божай Вострабрамскай.
Працаваў старшынёй камісіі па ахове помнікаў старажытнасці.
Арганізатар геалагічнай службы БССР, складальнік першай геалагічнай карты Беларусі, адзін з заснавальнікаў сістэмнага вывучэння выкапняў у Беларусі.
Узнгачальваў горны аддзел Упраўлення Савета народнай гаспадаркі БССР, выкладаў у БДУ, загадваў кафедрай геалогіі, арганізаваў і ўзначаліў Інстытут геалогіі АН БССР.
Узначальваў экспедыцыі па даследаванні Аршанскай, Магілёўскай і Калінінскай (цэнтр – Клімавічы) акруг. Вывучаў мелавыя адкладанні і фасфарыты на паўднёвым усходзе рэспублікі.
З яго непасрэдным удзелам былі адкрыты новыя радовішчы мергеляў, крэйды, фасфарытаў, даламітаў, шкляных пяскоў, торфу, сапрапеляў, будаўнічых матэрыялаў, мінеральных вод.
Вынікі даследаванняў з’явіліся падставай для будаўніцтва Крычаўскага цэментавага завода.
Падараваў БДУ уласную вялікую калекцыю горных парод і мінералаў, якая стала пачаткам Музея землязнаўства геаграфічнага факультэта БДУ.
Быў рэпрэсаваны ў 1930-я. Памёр 13 студзеня 1935 года.
Беларускі грамадскі дзеяч ЗША, эканаміст. Доктар эканомікі.
З 1944 года на эміграцыі ў Германіі, з 1950 – у Аўстраліі, дзе браўудзел у арганізацыі Беларускага аб’яднання. З 1960-х жыў у ЗША, у Нью-Брансвіку, у Дэтройце, дзе працаваў як спецыяліст па падатковых справах. Актыўна ўдзельнічаў у дзейнасці Беларуска-Амерыканскага Задзіночання і Рады БНР. Прымаў удзел у Пятай сустрэчы беларусаў Аўстраліі, прысвечанай 100-годдзю Янкі Купалы і Якуба Коласа.
Беларускі паэт і літаратуразнавец. Доктар філалагічных навук.
Працавў у Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР.
Аўтар 8 зборнікаў паэзіі, драматычных паэм, кніжкі вершаў для дзяцей, аповесцей.
Асноўныя рысы паэзіі – сардэчнасць, засяроджаны роздум пра жыццё і час, паглыбленне філасофскага пачатку, зварот да перажытага падчас вайны і гістарычнага мінулага.
Аўтар многіх крытыка-літаратуразнаўчых кніг, у тым ліку «Беларуская савецкая паэма», «Максім Танк: Жыццё ў паэзіі». Адзін з аўтараў «Истории белорусской советской литературы».
Перакладчык з рускай, латышскай, польскай і англійскай моў.
Настаўнічаў, працаваў у жабінкаўскай раённай газеце «Сельская праўда», на Брэсцкай студыі тэлебачання.
Аўтар кніг паэзіі «Вестка», «Скразная лінія», «Набліжэнне», «Час прысутнасці», зборніка выбранай паэзіі, кнігі «Сорак пяць»
Памёр 26 лістапада 2017 года.
1963 год. Уведзена ў эксплуатацыю першая чарга “Беларуськалій” у Салігорску.
У 1949 годзе ў Беларусі было адкрыта адно з найбуйнейшых у свеце радовішчаў калійных соляў – Старобінскае. Яго асваенне пачалося ў 1958 годзе, а прамысловая здабыча калійнай солі была пачата ў студзені 1961 года.
Цяпер у ААТ “Беларуськалій” уваходзяць 5 рудаўпраўленняў, 5 абагачальных фабрык і 8 руднікоў. Прадпрыемства кантралюе 11-13% сусветнага рынку калію. Адзінае ў свеце прадпрыемства, якое вядзе здабычу на глыбіні больш за 1 км шахтавым спосабам.
У 2020 годзе «Беларуськалій» стаў адным з цэнтраў забастовак пасля прэзідэнцкіх выбараў і гвалту над пратэстоўцамі.
2007 год. Пачаў выходзіць у эфір тэлеканал «Белсат».
Структурная частка Польскага тэлебачання. Ініцыятыва стварэння спадарожнікавага тэлеканала для беларускіх гледачоў належыць журналістцы А. Рамашэўскай-Гузы.
Канал быў адказам на выказаную ў беларускіх дэмакратычных колах патрэбу ў незалежнай ад уладаў Беларусі тэлестанцыі.
Канал пачаў трансляванне ў Міжнародны дзень правоў чалавека пад кіраўніцтвам А.Рамашэўскай-Гузы.
У склад Назіральнай рады канала ў 2008 годзе ўвайшлі В. Акудовіч, М. Анемпадыстаў, З.Бандарэнка, Г. Бураўкін, А. Гуляеў, С.Калінкіна, У. Колас (старшыня), А. Трусаў, Ю. Хашчавацкі.
У 2020 годзе каманда налічвала амаль 300 работнікаў з Польшчы, Беларусі, Расіі, Украіны і іншых краін.
Працаваў у Тэатры-студыі кінаакцёра, Брэсцкім тэатры, Нацыянальным акадэмічным драматычным тэатры імя М. Горкага.
Сыграў некалькі дзясяткаў тэатральных, больш за 140 кінароляў, у тым ліку ў фільмах, «Вазьму твой боль», «Дзяржаўная мяжа», «Раскіданае гняздо», «Казка пра Зорнага хлопчыка», «Сакрэтны фарватар», «Давід Гарадзецкі», «Снайпер», «Вольф Месінг», «Снайпер-2. Тунгус», «Смерць шпіёнам».
